Tak zwana "punca Dominium Potockich" została opisana już w niezapomnianym
"Tysiącu lat monety polskiej" Tadeusza Kałkowskiego (str.348).
Punca ta może pochodzić z należącego do Potockich Bracławia, chociaż nie jest
to pewne. Podobno w pierwszej połowie lat 90-tych znaleziono za wschodnią
granicą sporo monet z odbitą oryginalną puncą. Sprzedawały się dobrze
na polskim rynku numizmatycznym, więc gdy zapas oryginałów wyczerpał się,
dokonano fałszerstwa i sprzedawano dalej źle zachowane monety XVII wieczne
"ozdobione" fałszywym stempelkiem. Doprowadziło to do tego, że kolekcjonerzy
stracili zainteresowanie tymi monetami i cena ich bardzo spadła.

Interesując się tym zagadnieniem stwierdziłem, że spotyka się jedynie
dwie odmiany kontrasygnatur. Pierwsza (znacznie mniej liczna) to
odbitki puncy wykonanej starannie, zgodnie z zasadami XVIII wiecznej
sztuki menniczej. Oględziny pod mikroskopem wykazywały, że odbijana
była dawno, na pewno nie kilka czy kilkanaście lat temu. Jest to więc
niewątpliwie oryginał. Druga odmiana są to odbitki puncy niestarannie
grawerowanej, z niekształtnymi cyferkami i zniekształconym herbem
Pilawa. Oględziny pod mikroskopem wykazują, że są to odbitki zupełnie
świeże. Jest to więc fałszerstwo. Warto nadmienić, że fałszywa punca
jest głębiej rytowana i mocniej odbijana niż oryginał, więc odbitki
jej są zwykle wyraźniejsze od oryginałów.

Obecnie falsyfikaty stanowią 95-98 % wszystkich spotykanych egzemplarzy.
Niemniej oryginały są i tak dużo pospolitsze od innych punc dominialnych.
W ciągu kilku lat spotkałem około 10 oryginalnych egzemplarzy.
Nie spotkałem dotychczas oryginalnych kontrasygnatur tego rodzaju
na jakichkolwiek innych monetach niż szóstaki Jana Kazimierza.
Również egzemplarze tymfów, ortów Jana Kazimierza i monet Jana III oferowane
na aukcjach i reprodukowane w literaturze okazywały się falsyfikatami.
Jeżeli ktoś ma oryginalną kontrasygnaturę na monecie innego władcy lub
innego nominału bardzo proszę o sygnał. Na zakończenie powiem, że pewien
czeski kolekcjoner opowiadał mi, że widział nawet grosz praski (!)
"ozdobiony" fałszywą puncą Potockich